# 3 Checklist ก่อนสร้างเหรียญ Crypto

มีคนหลายคนถามผมว่า "อยากสร้างเหรียญแต่ไม่รู้จะเริ่มยังไง" เพราะไม่รู้ว่าตัวเองต้องรู้อะไรบ้าง มีสิ่งที่ควรจะต้องระวังอะไรบ้าง หรือส่วนใหญ่ไม่รู้ด้วยซำ้ว่าความต้องการของด้วยเองคืออะไร เหรียญ Crypto หรือ Token มันเป็นแค่เครื่องมือในการแก้ปัญหาเหมือนกับค้อน แต่ถ้าคุณมีค้อนแต่ไม่มีอะไรจะตอก ก็เหมือนกับมี Solution ที่ไม่ได้แก้ปัญหาของใครเลย

บทความนี้จะเป็น step by step checklist 3 อย่าง เพื่อที่จะช่วยให้คุณทำความเข้าใจกับปัญหาที่ต้องการจะแก้และความต้องการของตัวเอง เมื่อทำความเข้าใจสิ่งเหล่านี้แล้ว การสร้างเหรียญจะเป็นเรื่องที่ง่ายมากเพราะสิ่งที่ยากไม่ใช้การสร้างเหรียญ แต่เป็นการสร้างเหรียญที่คนต้องการจะใช้ต่างหาก

# 1. จำเป็นต้องใช้ Blockchain ไหม ถ้าใช้เป็นแบบไหน

นี้เป็นคำถามที่สำคัญมากที่สุดเพราะไม่ใช่ทุกอย่างจำเป็นต้องใช้เหรียญ เช่น บัตรสะสมแต้มของร้านชานมไข่มุกที่มีสาขาเดียว ไม่ได้แปลว่าร้านจะทำเหรียญเป็นของด้วยเองไม่ได้ แต่แค่ทำแล้วมีโอกาศไม่คุ้มทุนสูง เพราะการสร้างเหรียญเป็นเพียงแค่ 0.1% ของงานที่จะต้องทำทั้งหมดเพื่อที่จะให้ลูกค้าของคุณสามารถสะสมแต้มได้ง่ายและมี experience ที่ดีกว่า Solution อื่นๆ ไหนจะทำ Marketing, API, Application, Support, Maintenance, Platform Onboarding

• ใช้
• ไม่ใช้

แล้วถ้าศึกษาดีแล้วคำตอบคือ"ใช่ จำเป็นต้องใช้ Blockchain" แล้วเราจะเลือก Blockchain แบบไหน

Blockchain หรือ ระบบที่คล้ายกับ Blockchain มีหลายรูปแบบหลากหลายที่มีคุณสมบัติที่ต่างกันให้ความปลอดภัยต่างกัน มีจุดอ่อนจุดแข็งต่างกัน การเลือกประเภทของ Blockchain เป็นพื้นฐานที่สำคัญที่สุดที่จะต้องทำเป็นอย่างแรก

เลือกประเภทของ Blockchain (เรียงตามความ Decentralize)

• Private chain หรือ Permissioned Blockchain คือ Blockchain ที่ใช้ภายในองค์กรหรือระหว่างกลุ่มขององค์กร เช่น Hyperledger, Quorum, Corda
• Consortium คือ Blockchain เกิดจากการรวมตัวกันขององค์กรหลายๆองค์กร สิ่งที่ต่างจาก Private chain คือองค์กรเหล่านี้ไม่จำเป็นต้องมีผลประโยชน์ร่วมกันแต่รวมตัวกันเพื่อสร้างความหน้าเชื่อถือ เช่น Libra โดยมากแล้วผู้ใช้จะเป็นคนทั้วไปไม่ใช่ส่วนหนึ่งขององค์กร
• Federated Byzantine Agreement คือ Blockchain กึ่ง Permissioned คนที่อยากเข้าร่วม Chain จะต้องได้รับ permission จากคนที่เข้าร่วมแล้ว เช่น Stellar
• Public permission-less เป็น Blockchain ที่เราจะพบได้มากที่สุด ใครก็สามารถเป็นเป็นส่วนหนึ่งของ Chain ได้ เช่น Bitcoin, Ethereum

# 2. ควรที่จะเลือก Chain หรือ Solution ไหน

เมื่อเราเลือก ประเภทของ Blockchain ได้แล้วตัวเลือกของ Blockchain ก็จะลดลง เกณฑ์ในการเลือก blockchain ก็เช่น ต้องการ Smart Contract advance ระดับไหน, ต้องการความ decentralize มากแค่ไหน, ต้องการ scale ระดับไหน, ต้องการความปลอดภัยระดับไหน นี้เป็น graph ที่แสดงความความสามารถคร่าวๆของแต่ละ chain

# 3. Tokenomics + Game theory จะออกแบบตลาดหรือกลไกทางผลประโยชน์อย่างไร

การที่เราจะทำให้เหรียญของเราเป็นที่ต้องการ เหรียญของเราจะต้องให้ผลประโยชน์กับผู้ถือ ไม่ว่าจะเป็นประโยชน์ทางการใช้งานเช่น Governed token สำหรับ Vote หรือ Initial Coin Offering (ICO) สำหรับใช้จ่ายใน platform นั้นๆ หรือประโยชน์ทางการเงิน เช่น Security Token Offering (STO) token สำหรับ การถือหุ้นส่วน หรือ stable coin สำหรับความคลองตัวทางการเงิน

ไม่ว่าจะเป็นประโยชน์แบบไหนทางผู้สร้างเหรียญจะต้องคิดคำนึงให้ดีเพราะถ้าเหรียญคุณไม่มีคุณค่าก็ไม่มีเหตุผลที่จะต้องสร้างมันขึ้นมา

และจะต้องคำนึงถึงกลไกทางการถือเพื่อป้องกันการสูญเสียมูลค่าของเหรียญเช่น Maker DAO liquidate DAI ด้วยการทำการประมูลแต่เวลานั้นกลับมีคนประมูลอยู่แค่คนเดียวทำใหผู้ซื้อสามารถกำหนดราคาซื้อได้ ทำให้ Maker DAO เสียเงินไป 35,000 ETH https://blog.makerdao.com/the-market-collapse-of-march-12-2020-how-it-impacted-makerdao/

นี้คือบทเรียนที่ทำให้เห็นความสำคัญของการทำ reasearch เกี่ยวกับ Tokenomics และ Game theory ให้ดี

ในอนาคตผมจะเขียนบทความอธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับสิ่งที่ละเอาไว้เพราะถ้าคุณติดตาม page คุณจะได้รับการแจ้งเตือนบทความล่าสุดเกี่ยวกับ Blockchain